Gereksiz radyasyondan kaçınmalı

Tıbbi görüntülemede kullanılan X ışınları, yeni kanser vakalarına neden olabiliyor

Tıpta X ışınlarının kullanımı konusundaki en yeni verilere göre; sadece 2007 yılında yapılan CT taramalarının (bilgisayarlı tomografi) sonucunda, yaklaşık 2 bin yeni meme kanseri vakasına rastlandı. CT taraması sırasında yayılan radyasyonun, yüzbinlerce kanser vakası, kalp krizi ve felce neden olabileceği belirtiliyor. Öte yandan bu durum, bu görüntüleme tekniğinin tamamen yasaklanması gerektiği anlamına gelmiyor. CT taramasının geliştirilmesiyle; bir hastalığı teşhis etmek için kullanılan 'eksploratori cerrahi' gibi riskli hastane prosedürleri tarihe karıştı. Bu nedenle CT taraması, birçok açıdan faydalıdır.

ŞİDETİNİ AZALTMASINI İSTEYİN

Örneğin;hasta akut felçten muzdaripse, acil durum CT taraması, bunun iskemik felç mi (bloke edilen arter), yoksa kan damarı kanaması mı olduğunu belirleyebilir. İskemik felcin hızlı teşhis edildiği durumlarda, beyin hasarı azaltılabilir veya ortadan kaldırılabilir. Diğer yandan hemorajik felçte, kırılmış kan damarının onarılması için anında ameliyat yapılması gerekebilir. CT taraması; bu gibi ciddi durumlarda doktorların emin olmasında yardımcı olur. CT taraması yaptırmanız mutlaka gerekiyorsa, teknisyenden X ışınlarının şiddetini en aza indirmesini isteyebilirsiniz.

KANSER HASTALARI İÇİN PET TARAMASI

Kanser hastaları genellikle tam vücut PET yani 'pozitron emisyon tomografisi'nden faydalanabilir. PET taramalarında çevreye yayılan radyasyon miktarı, tipik bir CT taramasındaki gibidir. Sağlıklı kişiler için gereksiz radyasyondan kaçınılması önemlidir. Kanser hastaları ise semptomlar ortaya çıkmadan önce PET taramasından faydalanabilir.

CT TARAMASI NE ZAMAN GEREKİR?

Uzmanlar, X ışınlarının yerine, mümkün olan her durumda manyetik rezonans görüntüleme (MR) veya ultrason diyagnostiklerinin kullanılmasını tavsiye ediyor. Ancak bazı tıbbi sorunlarda, MR yerine CT taraması yani bilgisayarlı tomografi yapılması gerekebilir. CT taraması gerektiren durumlar şöyle:

KALP SORUNLARINDA CT TARAMASI

- Hasta kalp pili takıyorsa
- Hastanın kalbine takılı bir defibrilatör (kalp ritmini düzenleyen araç) mevcutsa
- Hastanın gözünün yakınında veya içinde metalik bir yabancı madde bulunuyorsa
- Hastanın, beynindeki hassas kan damarlarının biri üzerinde anevrizma klipsi varsa
- Hastaya, kemikleri bir arada tutmak için metal vida veya plaka takılmışsa CT taraması yapılması gerekebilir.

HANGİ TEKNİK DAHA AVANTAJLI?

Genel olarak MR ile daha iyi bir kontrast çözünürlüğü elde edilir. Bu görüntüleme tekniği; tümör, ligament ve tendonlar gibi yumuşak doku patolojisinde daha iyi sonuçlar verir. Aynı zamanda hastayı hareket ettirmeye ihtiyaç olmadan, görüntüleme yapılabiliyor. CT taramaları ise kemik metaztazları gibi kemiksi lezyonların ve kemik kırıklarının değerlendirmesinde MR'dan daha iyidir.